یکی از زیباترین گونه های فنچ و پرنده های
جهان، فنچی بنام فنچ گلدین یا فنچ طلایی
است که بعنوان بانوی فنچ ها هم آنها را می شناسند و در کنار پرورش قناری ها میتوان
از این گونه فنچها ، بصورت گروهی و هم انفرادی جهت پرورش و تکثیر استفاده کرد.
پیدایش این
فنچ از مناطقی در کشور استرالیا است که در واقع فنچ بومی این کشور است که از آنها
بعنوان سهره استرالیایی هم یاد می کنند.
به دلیل امکان
تکثیر در قفس،امروزه در اکثر نقاط دنیا به ویژه در کشورهای هندوستان و پاکستان
یافت می شوند.
رنگهای فنچ
گلدین به سه دسته تقسیم می شوند:
1. رنگ سر و
نقاب: زرد- قرمز- مشکی- سفید و خاکی...
2. رنگ سینه:
سفید- بنفش
3. رنگ پشت: سبز-
زرد- آبی- سفید
البته رنگهای
دیگری از آنها در اثر جهش ژن و در تولیدمثل به شکل نگهداری در قفس بوجود آمده اند
که جزء رنگهای خاص بشمار می روند. شاخص ترین رنگهای این نوع فنچ مربوط به رنگ سر
آن است که رنگ زردکمیاب تر و با ارزش تر
از رنگهای قرمز و مشکی و.... است.
تعیین جنسیت
این نوع فنچ ربطی به رنگ سر فنچ ندارد و با چند مشخصه ، می توان جنسیت آنها را
تشخیص داد:
- در
نرها نوار سبز رنگ سر ، ضخیم و در ماده ها باریک است.
- رنگ روی چینه دان در نرها شفاف و درخشان و واضح
است ولی در ماده ها رنگ کدر و مات است.
- ناحیه زیر شکم نرها پررنگتر از ماده ها است درحالیکه
انتهای پر ماده ها به سفیدی متمایز است.
- نرها قابلیت آواز خواندن و
رقصیدن دارند که صدای آوازشان بر خلاف فنچهای دیگر،دارای صدای زیر بوده و در برخی
مواقع از صدای پرندگان دیگر هم تقلید می کنند.
- جثه نرها به مراتب درشت تر و بزرگتر از ماده ها است.
بطور کلی میتوان گفت که گلدین ها در طبیعت به دو
رنگ اصلی با نقاب سیاه و نقاب قرمز وجود دارند و از لحاظ ژنتیک دمورفی یعنی دو
ریختی محسوب میشوند و در دو مکان جغرافیایی جداگانه زندگی میکنند ولی گاها به دلایلی
همچون آتش سوزی جابجا میشوند و گاها ما بین دو گروه آمیختگی اتفاق میفتد و منجر به
تولید گلدین با نقاب نارنجی میگردد و چون از
لحاظ سیستم ایمنی نسبت به دو گروه اصلی ضعیفتر هستند در بیشتر مواقع شانسی برای بقا
در طبیعت ندارند. ناگفته نماند که رنگهای نقاب قرمز بر نقاب نارنجی ها و تا حدی بر نقاب سیاه ها غالب هستند.
جالب است بدانید که در صورت تلاقی دو گروه اصلی
نقاب سیاه و نقاب قرمز ، ماده کنترل جنسیت را به عهده دارد و آمار قابل توجهی از جوجه
ها را نر میکند. و اینکه میزان هورمون تستسترون خون در نقاب قرمزها بیشتر از نقاب
سیاه ها میباشد به همین دلیل میزان فشار روانی و حفظ قلمرو سیستم ایمنی آنها را ضعیفتر
میکند و در نهایت زندگی نسبتا کوتاه تر دارند. و بر عکس نقاب سیاه ها نسبتا آرامتر
و تنش کمی دارند و بیشتر در پرورش جوجه ها شرکت میکنند . در حالت کلی و در اسارت هر
اندازه رنگها مغلوب گردند به همان اندازه سیستم ایمنی ضعیفتر میگردد و در برابر با سرما سازگار نیستند.
لانه و آشیانه :
فنچ های گلدین به صورت جفت در قفسهای بزرگ و کوچک قابل تکثیر هستند.برای بازدهی بهتر
میتوان آنهارا در قفسهای بزرگتردر مکانی که آرام و کم تردد می باشد و میانگین دما بین
27 تا 30 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی هواحدود 45% است ، پرورش داد.
لانه آنها را باید بزرگتر ازلانه فنچهای معمولی و
زبرا و ...در نظرگرفت . آشیانه فنچ گلدین را میتوان از لانه هایی با الیاف بافته
شده از درختان ویا از جعبه های چوبی به ابعاد 20× 20× 20 سانتی متر تهیه کردکه
باید سوراخ لانه در قسمت فوقانی نزدیک به سقف لانه و در بلند ترین نقطه قفس نصب
شود، بطوریکه نور کمتری به داخل لانه بیفتد .
هردو پرنده نر و ماده برای لانه سازی به موادی از
جمله مقداری پوشال از شاخ و برگ ریزدرختان یا علف خشک نرم وکنف یا الیاف نارگیل و تخم پنبه یا شالی برنج
یا رافیا و نخ گونی یا پوشال کولرآبی و ... نیاز دارند که باید از این مواد
بر روی کف قفس آنها قرارداد تا خودشان برای لانه سازی استفاده کنند.
آمادگی و تولید
مثل:
در بسیاری
ازمراکز پرورش فنچ گلدین ، هر جفت راداخل یک قفس قرار می دهند ولی در قفسهای بزرگ
یا یک اتاقک می توان بین 4 الی 6 جفت از آنهارا با هم جهت تکثیر آماده کرد.این نوع
فنچ به هوای سرد حساس است و دوره جوجه داریش، اغلب در ایران از اوایل اردیبهشت ماه
تا اواخرتابستان است ولی میتوان با گرم نگه داشتن محل نگهداریشان از آنها در فصل
خنکی هم جوجه گرفت.
یکی از نشانه
های آمادگی فنچ گلدین برای تولیدمثل زمانی
است که سر نوک کرم رنگ آنها به قرمزی تغییر رنگ دهد که البته این قرمزی در ماده ها
بیشتر است.گلدین نر را می توان به طور جداگانه در قفسی مجزا ولی نزدیک گلدین ماده
نگهداری و تقویت نمود.یکی دیگر از نشانه های آمادگی گلدین نرعلاوه بر شفافیت و یکدست شدن پرها اینست که با صدا و آواز خاصی
بر روی پاهای خود، بالا و پایین پریده و اصطلاحا می رقصد و ماده را بسوی خودتحریک
می نماید و ماده هم با تکان دادن دم خود وجنب و جوش زیاد ، آمادگی خود را برای
تولیدمثل اعلام می کند.با انتقال گلدین نر به قفس ماده پس از گذشت چند روز از زمان
جفت اندازی، عملیات لانه سازی با پوشال و موادی که بر روی کف قفس آنها قرار دادیم،
توسط آنها آغاز می شود.پرنده نرتکه های پوشال و علف و ... را به داخل لانه می برد
و پرنده ماده با سلیقه خود آنها را می چیند و برای تخم گذاری مرتب می کند واغلب هر
دو مشغول لانه گرم کردن می شوند.باید توجه داشت که تا قبل از تخم گذاری الیاف و
مواد لانه سازی در اختیار مولدها قرار گیرد و بعد از لانه سازی، الیاف وپوشال
اضافی را از قفس خارج کنیم زیرا در زمان تخمگذاری ممکن است که با بردن آنها به داخل آشیانه، تخمها در
زیرپوشال و الیافها پنهان شوند. پس از گذشت چند روز از جفت خوردن، فنچ گلدین ماده
میانگین 3 الی 8 تخم می گذارد که بعد از اولین یا دومین تخم به صورت نوبتی هر دو
پرنده روی آنها می خوابند. البته پرنده ماده بیشتر در شب روی تخم خوابیده وپرنده
نر در خارج ازلانه بسر می برد.اگر میخواهید که از نظر نطفه گیری تخمها مطمئن شوید
در روزهای پنجم یا ششم تخمها را در زیر نور بررسی نمایید. جوجه ها پس از 15 الی 16
روز متولد خواهند شد که در اولین روزهای تولد با غذای نرم تخم مرغی و دان اصلی
آنها که ارزن ریز با کمی کتان است ( نسبت
5 به یک) تغذیه خواهند شد.پس از 15 روز از تولد جوجه ها ، فنچ گلدین ماده هم کنار
نر خود در بیرون از لانه خواهد خوابید. جوجه ها بتدریج بعد از 25 روز از هفته
چهارم از لانه خارج می شوند ومعمولا شبها به داخل لانه خود بر می گردند. فنچ گلدین
نر بعد از بیرون آمدن جوجه ها از لانه خود، همچنان تا دو هفته دیگربه آنها غذا می
دهد. در طول این دوهفته ،گلدین ماده برای لانه سازی مجدد آماده تخم گذاری می شود.جوجه
ها،پس از 4 الی 6 ماه بتدریج از رنگ خاکی به رنگ بلوغ خود ، تغییر رنگ داده ولی
بلوغ کامل آنها از9 ماهگی به بعد است که
بعنوان مولد میتوان برای تکثیر از آنها استفاده کرد.
تغذیه :
به فنچ گلدین
اکثر د انه ها را میتوان با عادت دادن آنها
داد، ولی دان اصلی آن ، مخلوطی از ارزن ریز و
مقدار کمی کتان است که به همراه
تخم چمن و تخم کاهو و خرفه و... میتوان در وعده غذایی آنها قرار داد.از دادن سفیده
تخم مرغ آبپز و پوسته آهکی آن و جوانه دان خیس شده و مخلوط پودر صدف و شن و خاک رس تمیز بهمراه کف دریا نباید غافل
شد زیرا اینگونه فنچ ها در قفس بخصوص در زمان جوجه کشی و دوران تولکی، در صورت عدم
تقویت غذایی ، با فقر کلسیم و ید و پروتئین مواجه خواهند شد.در طبیعت این نیاز
غذایی از طریق تغذیه حشرات فراهم می شود ولی در قفس برای سلامت آنها، در جیره
غذایی فنچ های گلدین پوسته تخم مرغ و گذاشتن نمک ید دار الزامی است. فنچهای گلدین
را هفته ای دو نوبت با سفیده تخم مرغ آبپز
و کمی موز که دارای پتاسیم است وهمچنین کرمهای خشک شده میل ورم و با مصرف مولتی
ویتامین دوره ای تغذیه نمایید.این نوع پرنده درطبیعت، علاقه زیادی به علفهای تازه
دارد ولی درقفس میتوان با مقدار کمی برگ کاهو و گشنیز و اسفناج و هویج و مقداری سیب قرمز درختی تغذیه نمایید.نا
گفته نماندکه آنها ازنظر مقدار مصرف غذا و دان خوراکی، نسبت به گونه های دیگری از
فنچ ها مانند فنچ زبرا و ... کم خوراکتر هستند.چنانچه می خواهید که پرندگان سرحال و فعال و پر تحرک داشته باشید
، هفته ای یکی دو نوبت فنچهای گلدین را در
نیم سایه و در معرض نورغیر مستقیم آفتاب به همراه آبتنی قرار دهید .
امید است
با صبر و علاقمندی گامی در احیاء گونه هایی از این پرندگان زیبا وآرام و دلنشین
برداریم.