بر اساس منابع منتشر شده ، آبله کشنده ترین بیماری قناری
است. آبله معمولا در کشورهای مناطق گرمسیری و معتدل بروز کرده و در کشورهای سرد سیر
تنها در فصل تابستان شایع و عمدتا به وسیله حشرات منتقل میگردد. البته پرندگان وحشی
نیز در نقل و انتقال این بیماری نقش عمده ای دارند .گر چه انتقال آن، اغلب بصورت مستقیم
صورت می گیرد ولی گاهی در اثر غذای آلوده نیز امکان سرایت بیماری وجود دارد . در اغلب موارد
، ویروس آبله از غذای طبع گرم و ورود پرنده ناقل بیماری به محل پرورش،در فصل گرما منتشر
می گردد. با شیوع آبله ، پلک پرنده به طرف
وسط چشم کشیده می شود ، به طوری که نصف آن بسته به نظر می رسد .پرهای اطراف سر ، غالبا
آلوده و کثیف می باشند . اشتها کم و گاهی به کلی قطع میشود و در برخی پرندگان ،اشتها
طبیعی می ماند ولی در عرض چند روز تمامی گله
آلوده می شود .چشم آنهائی که از همه زودتر مبتلا میشود، دارای ترشحات غلیظ موکوسی و
حالت چرکی است .
آبله انواع مختلفی دارد.آبله خشک معمولاً از شایعترین
ا نواع آبله می باشد و علت آن خراشیدگی خشن پوست در نقطه ای که پرها وجود ندارند ایجاد
می شود . نوع مرطوب آن علائمی شبیه فرم خشک دارد اما در داخل دهان قناری ایجاد می گردد.
درواقع زخمهایی در نزدیکی بینی و منقار و سایر نواحی نرم ، تولید میشود که درقناری
، مشابه آنها در روی پا و گاهی بالها نیز ایجاد میشود .پس از این که پوست روی زخمها
افتاد ، جای آن باقی می ماند . در نوع دیگر آبله ، گاهی زخمها در دهان ، حنجره و قسمت
مخاطی و ریه ایجاد می شود و حالت دیفتریک به خود می گیرد ، سپس با انباشتگی و بهم پیوستگی
سلولهای مخاط ، ورق ورق می شوند و می افتند و زیر آنها نسج تازه و قرمز رنگ پدید می
آیند .موقعی که زخمهای تیپیک دیفتری (آبله)در حنجره ایجادمی شود ، نفس کشیدن پرنده
مشکل میگردد. اغلب نفس نفس و دهنک می زند
وحالت خس خس دارد . این حالت همزمان با ورود ویروس در بدن پرنده پدید می آید .وقتی
که شدت ویروس یا مقدار آن زیاد باشد ، پرنده تلف میگردد .میتوان گفت:در حالت شدید آبله
در قناری ، ویروس در داخل سلول رشد کرده و تکثیر پیدا می کند .
راه شناسایی:
گر چه زخم های پوستی شبیه زگیل و همچنین ندولهای مخاطی
در حلق و حنجره همراه با مرگ و میر ، ما را به آبله راهنمایی میکند ،ولی می توان با
داشتن آزمایشگاهی مجهز و تزریق در تخم جنین دار، بیماری را به طور قطع تشخیص داد .
برخی بیماری هائی که یک یا دو علامت مشترک با آبله دارند
ولی در اغلب موارد با آبله اشتباه گرفته میشوند عبارتند از :
. گزش حشرات- بعضی از تومورهای پوستی- حساسیت – عفونت - کمبود ویتامین
A- بیماریهای قارچی- عفونتهای میکروبی
پوستی و تریکومونیازیس
دهان و حنجره و...
معالجه و پیشگیری
به طور کلی داروهای اختصاصی برای معالجه بیماریهای ویروسی
وجود ندارد . پیشگیری به شکل واکسیناسیون ، بهترین روش کنترل بیماری است .
با برداشت زخمهای پوستی و شستشو با جوش شیرین 5% و برداشت
زخمهای دیفتریک از مخاطات و مالیدن گلیسیرین یده در محل زخم ، شستشوی چشم با یک یا
دو درصد نمک ، مالیدن آنتی بیوتیک های قوی به داخل چشم ، همچنین استفاده از پمادهایی
نظیر اکسی تتراسیکلین و یا کلرتتراسیکلین چشمی و شستشو با چای پررنگ (با دمای 40 درجه سانتی
گراد ) به بهبود چشم و کنترل بیماری کمک می کنند که تا یک هفته ممکن است طول بکشد.
بهترین متد پیشگیری ، مایه کوبی در کشاله بال با واکسن استیل (سوزن مخصوص آبله کوبی)
است ، ولی دقت کنید که اگر پرنده ای از محل پرورش مطمئن، خریداری می نمایید که اصول
بهداشتی و نگهداری، رعایت شده باشد، پس از قرنطینه بمدت 20 روز ، در صورت عدم بروزهر
گونه علائم بیماری، نیازی به تزریق واکسن نمی باشد.